به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «یزد رسا» به نقل از روابط عمومی شرکت آب منطقه‌ای یزد، جواد محجوبی گفت: استان یزد، نگین کویر ایران، با پیشینه‌ای درخشان در مدیریت منابع آبی و ابداع قنات، همواره نمادی از تاب‌آوری در برابر خشکسالی بوده است. اما در دهه‌های اخیر، افزایش جمعیت، توسعه صنعتی و کشاورزی ناپایدار، در کنار کاهش چشمگیر نزولات جوی، این استان کویری را با بحران بی‌سابقه آب مواجه کرده است. در چنین شرایطی، طرح احیا و تعادل‌بخشی منابع آب زیرزمینی نه تنها یک برنامه مدیریتی، بلکه شاهرگ حیاتی برای بقا و حفظ این دیار کهن محسوب می‌شود.

 وی اظهار داشت: یزد با متوسط بارندگی سالیانه حدود ۹۵ میلی‌متر (۳۸ درصد متوسط کشوری)، یکی از کم‌بارش‌ترین استان‌های ایران است. این شرایط اقلیمی نامساعد، در کنار برداشت‌های بی‌رویه از سفره‌های آب زیرزمینی، وضعیت را به جایی رسانده که از ۱۹ دشت مطالعاتی استان، ۱۶ دشت در وضعیت ممنوعه و ممنوعه بحرانی قرار گرفته‌اند.

 مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای یزد اضافه کرد: کسری بیلان آب زیرزمینی استان سالانه صدها میلیون مترمکعب برآورد می‌شود که زنگ خطری جدی برای آینده زیستی و اقتصادی یزد به شمار می‌رود. خشکیدن قنوات، کاهش آبدهی چاه‌ها و تغییر کیفیت آب (افزایش املاح) از جمله پیامدهای مستقیم این بحران است که زندگی روزمره مردم، کشاورزی و صنعت را به شدت تحت تأثیر قرار داده است.

 طرح احیا و تعادل‌بخشی؛ راهکاری جامع و حیاتی

 وی تصریح کرد: در پاسخ به این بحران فزاینده، وزارت نیرو از سال ۱۳۹۳ طرح جامع احیا و تعادل‌بخشی منابع آب زیرزمینی کشور را با تصویب شورای عالی آب در دستور کار قرار داده است. این طرح که در ابتدا با عنوان تعادل‌بخشی و شامل ۱۰ پروژه بود، با تکمیل و توسعه به ۱۵ پروژه ارتقا یافت و در یزد نیز با جدیت پیگیری می‌شود. هدف اصلی این طرح، ایجاد تعادل بین منابع و مصارف آب زیرزمینی، حفظ کمی و کیفی منابع آبی و در نهایت، تضمین پایداری زیست‌محیطی و اقتصادی استان است.

 محجوبی به محورهای اصلی طرح احیا و تعادل‌بخشی اشاره کرد و گفت: این طرح شامل اقدامات و پروژه‌های متعددی است که مهم‌ترین آن‌ها نصب کنتورهای هوشمند بر روی چاه‌های کشاورزی مجاز با هدف پایش دقیق میزان برداشت و جلوگیری از اضافه برداشت؛ اصلاح و تعدیل پروانه‌های چاه‌های کشاورزی مجاز، برخورد قانونی و انسداد چاه‌های غیرمجاز است.

 وی تشکیل و تقویت تشکل‌های آب‌بران، اجرای سند سازگاری با کم‌آبی استان، استفاده مجدد از پساب تصفیه شده، اطلاع‌رسانی، آموزش و فرهنگ‌سازی و تقویت گروه‌های گشت و بازرسی به منظور نظارت مستمر بر برداشت‌ها و مقابله با تخلفات، برای اجرای موفق طرح را از دیگر محورهای طرح احیا نام برد.

 این مقام مسئول گفت: اجرای موفق طرح احیا و تعادل بخشی، دستاوردهای کلیدی را برای استان یزد به ارمغان خواهد آورد. از جمله این دستاوردها می‌توان به تثبیت و حتی افزایش سطح آب‌های زیرزمینی در برخی دشت‌ها، بهبود کیفیت آب، کاهش فرونشست زمین، حفظ محیط زیست و پایداری فعالیت‌های کشاورزی و صنعتی اشاره کرد. این اقدامات نه تنها به حفظ حیات کنونی استان کمک می‌کنند، بلکه تضمین‌کننده آینده‌ای پایدار برای نسل‌های بعدی نیز خواهند بود.

 چالش‌ها و دستاوردها

وی در ادامه به چالش‌های این طرح نیز اشاره کرد و افزود: تحقق کامل اهداف این طرح با چالش‌هایی روبروست. ناکافی بودن ظرفیت‌های قانونی، عدم انسجام فرابخشی در مدیریت آب، کمبود بسته‌های اقتصادی جامع برای پشتیبانی از طرح و نیز نیاز به مشارکت فعال‌تر و مؤثرتر تمامی ذینفعان (از جمله کشاورزان، صنعتگران، و عموم مردم)، از جمله موانعی هستند که باید بر آن‌ها غلبه کرد. همچنین، تنش‌های اجتماعی پیرامون انتقال آب و نیاز به گفتمان‌سازی و هم‌افزایی میان استان‌ها، مسئله‌ای است که نیازمند رویکردی جامع و مدبرانه است.

 این مقام مسئول در پایان اظهار داشت: طرح احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی، در شرایط بحرانی کمبود آب در استان یزد، نقشی محوری و بی‌بدیل در حفظ حیات و توسعه پایدار این منطقه ایفا می‌کند. این طرح با رویکردی جامع و چندوجهی، شامل اقدامات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری، تلاش دارد تا با مدیریت علمی و مشارکتی منابع آبی، از تخریب بیشتر سفره‌های آب زیرزمینی جلوگیری کرده و تعادل از دست رفته را بازگرداند. موفقیت این طرح، نه تنها به همت و تلاش مسئولین، بلکه به مشارکت آگاهانه و مسئولانه تمامی شهروندان یزدی بستگی دارد تا این دیار کهن، همچنان به عنوان مهد تمدن آبی و نماد تاب‌آوری در قلب کویر، استوار بماند.

 انتهای خبر/