حمل و نقل در استان ۲۱/۳ درصد افزایش قیمت داشته و در روستاها اندکی بالاتر، ۲۲/۱ درصد گزارش شده است.

در بخش ارتباطات، استان با ۲۳ درصد تورم مواجه بوده، در حالی که خانوارهای روستایی تنها ۲۰/۸ درصد رشد قیمت را تجربه کرده‌اند.

تفریح و فرهنگ یکی از حوزه‌های جالب توجه در این گزارش است؛ در سطح استان تنها ۲۰/۹ درصد رشد قیمت‌ها مشاهده شده، اما در خانوارهای روستایی این عدد بسیار بالاتر و برابر با ۲۶/۶ درصد بوده است.

در بخش آموزش، اوضاع کاملاً متفاوت است. استان یزد با ۴۶/۴ درصد تورم و خانوارهای روستایی با ۴۷/۵ درصد تورم، بالاترین میزان رشد قیمت‌ها را در میان همه گروه‌ها تجربه کرده‌اند.

در نهایت، هتل و رستوران در استان یزد ۳۵/۵ درصد تورم را ثبت کرده و در روستاها این شاخص اندکی کمتر و برابر با ۳۴/۷ درصد بوده است.

صعود پرشتاب آموزش و فشار بی‌وقفه

اگر قرار باشد تنها یک گروه را به‌عنوان چهره شاخص تورم سال ۱۴۰۳ در یزد معرفی کنیم، بدون شک آموزش خواهد بود. آمارها نشان می‌دهد که نه‌تنها در کل استان بلکه در مناطق روستایی نیز، آموزش بالاترین نرخ تورم را ثبت کرده است؛ به ترتیب ۴۶/۴ و ۴۷/۵ درصد. این ارقام تقریباً دو برابر میانگین بسیاری از گروه‌های دیگرند و همین مسئله بار سنگینی بر دوش خانواده‌ها گذاشته است.

اهمیت آموزش در فرهنگ یزدی‌ها بر کسی پوشیده نیست. خانواده‌ها از دیرباز سرمایه‌گذاری روی تحصیل فرزندان را نه یک هزینه بلکه یک ضرورت دانسته‌اند. از شهریه مدارس غیردولتی گرفته تا کلاس‌های زبان، آموزش‌های فنی و حتی دوره‌های آمادگی کنکور، همه و همه تقاضای بالایی دارند. در سال‌های اخیر نیز فشار روانی ناشی از رقابت آموزشی، خانواده‌ها را واداشته که به هر شکل ممکن سهم بیشتری از درآمدشان را صرف این بخش کنند.

اما این تقاضای بالا، ناخواسته به نقطه ضعفی بدل شده است. وقتی عرضه‌کنندگان خدمات آموزشی می‌دانند که خانواده‌ها به هیچ عنوان از میدان کنار نمی‌کشند، دستشان برای افزایش قیمت‌ها باز است. نتیجه همین می‌شود که شاهد جهش ۴۷ درصدی هزینه‌های آموزشی در روستا و ۴۶ درصدی در شهر هستیم. این موضوع عملاً آموزش را از کالایی ضروری به کالایی لوکس برای بسیاری از خانواده‌ها تبدیل کرده است.

نگرانی بزرگ‌تر آن است که تداوم این روند، شکاف آموزشی میان طبقات اجتماعی را عمیق‌تر خواهد کرد. خانواده‌هایی که توان مالی بالاتری دارند می‌توانند همچنان خدمات آموزشی باکیفیت دریافت کنند، اما طبقات متوسط و پایین‌تر ناچار خواهند شد از بخشی از این خدمات چشم بپوشند. این وضعیت در بلندمدت تبعات اجتماعی و فرهنگی جدی خواهد داشت.

سایه کم‌رنگ تفریح و فرهنگ بر زندگی روزمره

در نقطه مقابل آموزش، بخش تفریح و فرهنگ قرار دارد؛ بخشی که کم‌ترین میزان تورم در سطح استان را به خود اختصاص داده و تنها ۲۰/۹ درصد رشد قیمت‌ها را تجربه کرده است. در روستاها البته اوضاع متفاوت بوده و تورم این بخش به ۲۶/۶ درصد رسیده، اما باز هم نسبت به گروه‌هایی مثل آموزش یا مسکن، این عدد پایین‌تر است.

در نگاه اول شاید این موضوع خوشایند به نظر برسد؛ بالا نرفتن شدید قیمت‌ها در حوزه تفریح و فرهنگ می‌تواند نشانه‌ای از کنترل هزینه‌ها باشد. اما اگر کمی عمیق‌تر نگاه کنیم، تصویر دیگری آشکار می‌شود. در یزد، چه در شهر و چه در روستا، زیرساخت‌های فرهنگی و تفریحی چندان گسترده نیستند. مراکز فرهنگی اندک‌اند، فضاهای تفریحی محدودند و تنوع سرگرمی‌ها پایین است. به همین دلیل، اساساً تقاضای چندانی برای این خدمات شکل نمی‌گیرد. وقتی تقاضا پایین باشد، طبیعتاً عرضه‌کنندگان نمی‌توانند قیمت‌ها را بالا ببرند و مجبور به کنترل یا حتی کاهش نرخ‌ها می‌شوند.

بنابراین، پایین بودن تورم در این حوزه نه از سر رونق و کنترل هوشمندانه، بلکه نتیجه رکود و بی‌تحرکی است. مردم یزد بخش بزرگی از وقت و هزینه خود را صرف آموزش می‌کنند و در مقابل، تفریح و فرهنگ در اولویت‌هایشان قرار نمی‌گیرد. نتیجه این بی‌توجهی، جامعه‌ای است که در آن فشارهای روانی و خستگی روزمره کمتر تخلیه می‌شود و فرصت‌های رشد فرهنگی در سایه باقی می‌ماند.

نگاهی فراتر از اعداد

مرور آمارها نشان می‌دهد که تورم در یزد، چه در سطح شهری و چه در روستاها، بیشتر بر بخش‌های حیاتی زندگی خانوار فشار آورده است. خوراکی‌ها، مسکن، آموزش و بهداشت، همگی با رشد قابل توجه قیمت‌ها همراه بوده‌اند. در مقابل، بخش‌هایی همچون دخانیات یا فرهنگ و تفریح در پایین‌ترین رده‌ها قرار دارند. در بسیاری از گروه‌ها، تورم در روستاها اندکی بالاتر از شهرها بوده است؛ از جمله در خوراکی‌ها، حمل و نقل و آموزش و ... . این تفاوت‌ها هرچند کوچک به نظر می‌رسند، اما در واقعیت تأثیر بیشتری دارند. چراکه در مناطق روستایی درآمدها غالباً کمتر از سطح شهری است و تغییرات قیمتی، تأثیری مستقیم‌تر و ملموس‌تر بر معیشت دارد و به سرعت بر سفره‌ها اثر می‌گذارد و توان سازگاری خانوارها با موج تورم پایین‌تر است.

گزارش تورم سال ۱۴۰۳ در استان یزد بیش از هر چیز تصویری از اولویت‌ها و شکاف‌ها را پیش روی ما قرار می‌دهد. آموزش با فاصله‌ای قابل توجه، بالاترین نرخ تورم را ثبت کرده و نشان داده که عطش جامعه برای تحصیل فرزندان، به فرصتی برای رشد بی‌مهار قیمت‌ها بدل شده است. در مقابل، تفریح و فرهنگ در پایین‌ترین سطح تورم قرار گرفته و همین امر حکایت از بی‌تحرکی و کم‌اهمیتی این بخش در زندگی روزمره مردم دارد.

از سوی دیگر، شباهت‌ها و تفاوت‌های تورم در شهر و روستا خود حامل پیام‌هایی جدی است. هرچند در بسیاری موارد ارقام به هم نزدیک‌اند، اما اثر واقعی آن‌ها بر زندگی مردم متفاوت است. روستائیان با درآمد کمتر، فشار بیشتری را تحمل می‌کنند و این امر نابرابری اقتصادی را تشدید می‌کند.

در نهایت، اگرچه آمارها به خودی خود خشک و بی‌روح به نظر می‌رسند، اما در پشت این ارقام زندگی واقعی مردم نهفته است؛ خانواده‌هایی که ناچارند میان آموزش و تفریح یکی را انتخاب کنند، میان پرداخت هزینه درمان و خرید پوشاک سبک‌سنگین کنند، یا حتی برای تأمین ساده‌ترین نیازهای خوراکی‌شان دچار مضیقه شوند. همین واقعیت است که باید سیاست‌گذاران را به تأمل وادارد؛ بدون توجه به مدیریت هوشمندانه هزینه‌های آموزشی و بدون سرمایه‌گذاری در حوزه فرهنگ و تفریح، جامعه‌ای خسته، پرتنش و نابرابر شکل خواهد گرفت.

انتهای خبر/